گرما دشمن بالفطره قطعات الکترونیکی است ، این جمله کلیشه ای رو حتما خیلی از شما شنیدید پس هر چیزی که به هر شکلی باعث ایجاد گرما در قطعات الکترونیکی بشه تاثیر مخرب دارد ، گرد و خاک هم از این قاعده مستثنا نیست . دو روش کلی در خنک سازی قطعات الکترونیکی در حال حاضر استفاده می شود ، یکی خنک سازی از طریق لوله های آب و دیگری از طریق هوا . ما با آب فعلا کاری نداریم اما قطعات الکترونیکی باید در معرض عبور هوا قرار بگیرن تا دماشون از یک درجه حرارتی بالاتر نرود.

کامپیوتر ترکیبی از قطعات مکانیکی و الکترونیکی هست . قطعات مکانیکی مثل هارد و فن و قطعات الکترونیکی مثل چیپ ست ها و آی سی ها .

■ تاثیر گرد و خاک کامپیوتر روی آی سی ها و چیپ ست ها

گرد و خاک روی قطعات الکترونیکی

گرد و خاک می تواند باعث قطع شدن مسیر ارتباطی هوا و آی سی شود و به این ترتیب آی سی داغ میشود . روی برخی از آی سی ها و مخصوصا CPU هیت سینک یا گرماگیر رادیده اید . کار این قطعه  انتقال گرما از قطعه الکترونیکی به هوای اطراف است . گرد و خاک کامپیوتر بین لایه های هیت سینک قرار میگیرد و انتقال گرما به درستی صورت نمی گیرد .

گرد و خاک می تواند پایه های آی سی ها را به هم وصل کند و باعث اتصال کوتاه شد . این کار توسط الکترواستاتیک احتمالی روی پرزهای گرد و خاک و همچنین خاصیت جذب رطوبت توسط گرد و خاک صورت میگیرد . 

■تاثیر گرد و خاک کامپیوتر روی قطعات مکانیکی

فن و هارد اگر در معرض گرد و خاک قرار بگیرند عملکردشان دچار نقص میشود . هارد به شکلی طراحی شده است که گرد و خاک داخل آن  نرود اما فن به طرز وحشتناکی می تواند روی عملکرد CPU تاثیر بگذارد . فن تقریبا دارای سرعت مشخصی در دمای مشخصی است اما اگر گرد و خاک بگیرد با سرعت بیشتری مجبور است بچرخد تا گرمای CPU رو دفع کند . به این صورت احتمال خراب شدن فن وجود دارد . قیمت فن کامپیوتر شاید حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار تومن باشد اما می تواند در عملکرد و همچنین سرنوشت قطعه گرون قیمت CPU تاثیر مستقیم بگذارد .

گرد و خاک می تواند باعث اختلال در کلیدهای مکانیکی و الکترونیکی مثل رله ها و کلید پاور شود .

گرد و خاک می تواند باعث کثیف شدن اسلات های گرافیک و مخصوصا رم( (RAM شود که اتصال اینها با مادربورد را مختل میکند و احتمال اینکه سیستم اِرور رم بدهد را دارد که با تمیز کردن اسلات رم ، مشکل حل شده است .

پورت های پشت کیس مثل پورت LAN و USB هم در اثر گرد و خاک زیاد دچار اختلال میشوند . 

چگونه گرد و خاک کامپیوتر را تمیز کنیم ؟

اول از همه باید درب کیس رو از سمت چپ باز کنید . برای این کار دو تا پیچ پشت کیس رو باز کنید . احتمالا به تصویری مثل شکل زیر می رسید :

گرد و خاک کامپیوتر

بهترین وسیله برای پاک کردن گرد و خاک کامپیوتر ، استفاده از دستگاه فشار هوا یا به اصطلاح عامیانه تر پمپ باد هست . وسیله هایی مثل جاروبرقی ، سشوار ، لوله خودکار و دستمال و … به هیچ وجه توانایی از بین بردن گرد و خاک کامپیوتر رو ندارند ضمن این هر کدوم از دستگاه ها غیر از پمپ باد ، مشکلات و خطرات خاص خودش رو داره . برای مثال استفاده از جاروبرقی می تونه منجر به آسیب دیدن مادربورد و قطعات روی آن شود ، گرمای سشوار می تواند منجر به سوختن قطعات شود ، الکترواستاتیک دستمال ( همون جرقه معروف ) می تواند منجر به سوختن قطعات شود .

با استفاده از پمپ باد داخل کیس کامپیوتر رو باد بگیرید . فن پاور و فن گرافیک رو فراموش نکنید . همه جای کیس رو باد بگیرید فقط نکته مهم این است که کیس رو در ارتفاع قرار دهید که فشار باد ، گرد و خاک روی مراقب باشید فشار باد ، فن CPU رو با سرعت وحشتناک نچرخاند که باعث آسیب زدن به هارمونی داخلی فن میشود .

گرد و خاک لپ تاپ را چگونه از بین ببریم ؟

گرد و خاک روی فن لپ تاپ

تمیز کردن گرد و خاک لپ تاپ با کامپیوتر متفاوت است. شما باید بلد باشید که درب پشت لپ تاپ رو باز کنید . داخل لپ تاپ ها معمولا یک فن کنار CPU قرار دارد که بوسیله دو میله مسی به گرافیک و پردازنده وصل است . میله ها گرما رو به سمت فن هدایت می کنند و فن هم گرما رو به سمت بیرون محفظه لپ تاپ . حالا شما دو راه حل دارید ، یا لپ تاپ رو تا جایی که به فن برسید  باز کنید که کار هر کسی نیست اما خب این روش بیشتر توصیه میشود ، یا همینجوری وقتی که لپ تاپ خاموش هست با فشار باد داخل خروجی فن لپ تاپ بگیرید تا حداقل گرد و خاکی که روی فن و همچنین توری فلزی نشسته پراکنده شود .

■نکته بسیار مهم :

در بسیاری از موارد خاموش شدن کامپیوتر یا لپ تاپ بعد از چند دقیقه کار کردن و یا ریست شدن پی در پی  سیستم ، ناشی از گرد و خاکی هست که روی فن و هیت سینگ ( گرماگیر آلومینیومی ) نشسته است.